બટાટાના ઉત્પાદનમાં વધારો ભાવ ગગડાવશે

દેશમાં ઉત્પાદન ૨૦ લાખ ટન વધવાની સંભાવના :  દેશમાં ૪૨૦ લાખ ટન બટાટાનું ઉત્પાદન થવાનો અંદાજ : રાજ્યમાં ૭૫ હજાર હેક્ટર વાવેતર વિસ્તાર સામે વાવેતર રેકોર્ડબ્રેક ૯૮ હજાર હેક્ટરે પહોંચ્યું  : બટાટાનો ભાવ ક્વિન્ટલે રૃ.૫૦૦થી ૭૦૦ રહેવાની સંભાવના : ખેતી ખર્ચ વધતાં બટાટાના ભાવ મણે રૃ.૧૫૦થી નીચા ગયા તો ખેડૂતોને નુકસાન  જ નુકસાન :  બિહાર, પશ્ચિમ બંગાળ અને ઉત્તરપ્રદેશમાં બટાટાની સ્થિતિ સારી : ૧૫મી ફેબ્રુઆરી બાદ ગુજરાતના બજારમાં ભાવ સરેરાશ જળવાય તેવી સંભાવના  : ચીનમાં ૧૦૧૦ લાખ ટન બટાટાનું ઉત્પાદન થશે

બટાટાના બિયારણના ઊંચા ભાવ છતાં ખેડૂતોની કમાઇ લેવાની ઘેલછાને પગલે દેશમાં બટાટાના ઉંચા વાવેતર બાદ પાક માટે અનુકૂળ હવામાનથી ઉત્પાદનમાં ૫ ટકા વધારો થવાના સંજોગો છે. પાકની હેક્ટરદીઠ ઉત્પાદકતા વધવાની સાથે દેશમાં બટાટાનું ઉત્પાદન ૪૨૦ લાખ ટન થવાનો અંદાજ એનએચઆરડીએફ દ્વારા મૂકાયો છે. ગુજરાતમાં પણ વાવેતરનો આંક રેકોર્ડબ્રેક ૯૮ હજાર હેક્ટરે પહોંચ્યો છે. રાજ્યનાં ૨૫૦થી વધુ કોલ્ડ સ્ટોરેજમાં ૩.૨૦ કરોડ કટ્ટાં સંગ્રહ થવાની શક્યતાને પગલે ૧૫મી ફેબ્રુઆરી બાદ ભાવ સરેરાશ જળવાય તેવી સંભાવના છે. એનએચઆરડીએફના અંદાજ અનુસાર ભાવ પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૃ.૫૦૦થી ૭૦૦ જળવાઈ રહે તેવો અંદાજ છે. બટાટાની ખેતીમાં ખર્ચ વધતાં ભાવ મણે રૃપિયા દોઢસોથી નીચા ગયા તો ખેડૂતોએ મસમોટું નુક્સાન ભોગવવું પડશેે. રાજ્યમાં ગત વર્ષે કૃષિ વિભાગના અંદાજ અનુસાર ૧૭ લાખ ટન બટાટાનું ઉત્પાદન થયું હતું.

વા તાવરણ અનુકૂળ રહેતા દેશમાં રવી સીઝનમાં બટાટાનું ઉત્પાદન ગત વર્ષ કરતાં વધારે રહેવાના અંદાજો છે. નેશનલ હોર્ટિકલ્ચર રિસર્ચ એન્ડ ડેવલોપમેન્ટ ફાઉન્ડેશન (એનએચઆરડીએફ)ના અંદાજ અનુસાર વર્ષ ૨૦૧૫ની સીઝનમાં દેશમાં ૪૨૦ લાખ ટન બટાટાનું ઉત્પાદન રહેશે. નવા પાકની આવકને પગલે એક મહિના પહેલાં હોલસેલ ભાવમાં પણ ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો અને ભાવ ૧૦ રૃપિયા પ્રતિ કિલોએ પહોંચી ગયા હતા. એનએચઆરડીએફના જણાવ્યા પ્રમાણે ગત વર્ષ ૨૦૧૪ની સીઝનમાં ૪૦૦ લાખ ટન બટાટાનું ઉત્પાદન રહ્યું હતું જો કે વર્ષ ૨૦૧૫ની સીઝનમાં ૫ ટકાના વધારા સાથે ઉત્પાદન અને ઉત્પાદકતા પણ વધારે રહેવાનો અંદાજ છે. ગત વર્ષે સ્થાનિક તેમજ વૈશ્વિક સ્તરે ઉત્પાદનને અસર થતા બટાટાના છૂટક ભાવમાં વધારો થયો હતો અને ભાવ ૪૦ રૃપિયા પ્રતિ કિલોએ પહોંચી ગયો હતો.

  વર્ષ ૨૦૧૪માં પાડોશી દેશ એવા પાકિસ્તાનમાં રમઝાનના તહેવારને પગલે બટાટાની નિકાસ કરવામાં આવી હતી અને સ્થાનિક માર્કેટ પર ભાવમાં અસર જોવા મળી હતી. બીજી બાજુ અમેરિકન ડિપાર્ટમેન્ડ ઓફ એગ્રીકલ્ચરના અંદાજ અનુસાર આ વર્ષે વૈશ્વિક સ્તરે ૨૦ ટકાના વધારા સાથે ચીનમાં ૧૦૧૦ લાખ ટન બટાટાનું ઉત્પાદન રહેવાનો પણ અંદાજ છે. જે વર્ષ ૨૦૧૩-૧૪ના ઉત્પાદન કરતાં ૫ ટકા વધારે હોવાનું માનવામાં આવે છે. જો કે આ તરફ ભાવમાં ઘટાડાને પગલે તેમજ આંતરરાજ્યમાં ટ્રાન્સપોર્ટેશન પરથી પ્રતિબંધ હટાવી લેવામાં આવ્યો છે જેની સીધી અસર ભાવ પર જોવા મળી શકે છે. આ પહેલાં પશ્ચિમ બંગાળ સરકારે બટાટાના ભાવમાં વધારો કરવા માટે આંતરરાજ્યોમાં બટાટાના ટ્રાન્સપોર્ટેશન પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો હતો જેને કારણે બટાટાનો પુરવઠો ખોરવાયો હતો. આ તરફ ઉત્તરપ્રદેશમાં પણ કાપણી શરૃ થઈ ગઈ છે અને ત્યાં પણ ૫ ટકાના વધારા સાથે ૧૪૦ લાખ ટન બટાટાનું ઉત્પાદન રહેવાનો અંદાજ છે. જ્યારે કે પશ્ચિમ બંગાળમાં પણ ગત વર્ષના ૯૦ લાખ ટન ઉત્પાદનની સામે આ વર્ષે ૧૦૦ લાખ ટન ઉત્પાદન રહેવાનો અંદાજ છે. ખાસ કરીને ચીન, પાકિસ્તાન અને યુરોપિયન દેશોમાં ઉત્પાદન સારું રહેવાના પણ અંદાજો વ્યક્ત કરવામાં આવી રહ્યાં છે.

મણના ભાવ ૨૦૦થી ૨૬૦ રહેવાનો જૂનાગઢ કૃષિ યુનિને અંદાજ :  ભારતમાં લગભગ બધાં રાજ્યોમાં અને વિવિધ આબોહવા હેઠળ બટાટાની ખેતી કરવામાં આવે છે. ગુજરાતમાં બટાટાનું વાવેતર મુખ્યત્વે ઉત્તર ગુજરાતના બનાસકાંઠા, સાબરકાંઠા અને મહેસાણા જિલ્લામાં થાય છે. ગુજરાતમાં વર્ષ ૨૦૧૫ની સીઝનમાં અંદાજે ૯૮,૨૦૦ હેક્ટરમાં બટાટાની વાવણી કરવામાં આવી છે અને ૨૫ લાખ ટનથી વધુ બટાટાનું ઉત્પાદન થવાના અંદાજો છે.  હાલ ગુજરાતનાં વિવિધ બજારોમાં બટાટાના ભાવ મણના રૃ.૪૦૦ જેટલા ઊંચા જવાને લીધે બટાટાના વાવેતરમાં ચાલુ વર્ષે વધારો થયો છે. જૂનાગઢ કૃષિ અર્થશાસ્ત્ર વિભાગના તારણ મુજબ બટાટાના ભાવ ફેબ્રુઆરીથી માર્ચ, ૨૦૧૫ દરમિયાન કાપણી સમયે મણના રૃ.૨૦૦થી ૨૬૦ જેટલા રહેવાની સંભાવના દર્શાવી છે.

બટાટાના ભાવ ૫૦૦થી ૭૫૦ રૃપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ રહેશે :  એનએચઆરડીએફ

ખાસ કરીને ખરીફ સીઝનની અંદર કર્ણાટક, મહારાષ્ટ્ર, હિમાચલ પ્રદેશ, જમ્મુ-કાશ્મીર અને ઉત્તરાખંડમાં બટાટાનું ઉત્પાદન લેવામાં આવે છે. આ રાજ્યોમાં કુલ ૮૦ હજારથી ૧ લાખ હેક્ટરમાં ખેતી કરાય છે અને કુલ ૧૫થી ૨૦ લાખ ટન બટાટાનું ઉત્પાદન કરવામાં આવે છે. પંજાબના રોપરમાં અને મહારાષ્ટ્રમાં રવી સીઝનના પાકની વાવણી પછી નવેમ્બર ૨૦૧૪ના અંતથી કાપણી શરૃ થઈ જાય છે. દેશમાં વર્ષ ૨૦૧૪-૧૫ની સીઝનમાં ગત વર્ષ કરતાં વાવણીમાં ૭ ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો છે. પંજાબના (રોપર વિસ્તારમાં) અને ઉત્તરપ્રદેશના (ફારુખાબાદ અને આગ્રામાં) નવેમ્બરના અંતથી રવી કાપણી શરૃ થઈ છે. વર્ષ ૨૦૧૩-૧૪ દરમિયાન અંદાજે ૨૨૦થી ૨૨૫ લાખ ટન બટાટાનો કોલ્ડ સ્ટોરેજમાં સંગ્રહ કરવામાં આવ્યો હતો. આ તરફ પંજાબ, ઉત્તરપ્રદેશ, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર અને પશ્ચિમ બંગાળ જેવા રાજ્યોમાં રવી બટાટાની કાપણી પણ શરૃ થઈ ગઈ છે. બજારમાં બટાટાનો નવો પાક આવતા ભાવ પણ નીચા જઈ રહ્યા છે. તમામ બાબતોને ધ્યાને રાખીને નેશનલ હોર્ટીકલ્ચર રીસર્ચ એન્ડ ડેવલોપમેન્ટ ફાઉન્ડેશનના અંદાજો અનુસાર વર્તમાન સમયમાં વિવિધ માર્કેટમાં બટાટાના ભાવ ૫૦૦ થી ૭૫૦ રૃપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ રહી શકે છે. 

મણે દોઢસોથી ભાવ નીચા ગયા તો ખેડૂતોને નુક્સાન : બટાટામાં આ વર્ષે બિયારણ અને ખાતરના ઊંચા ભાવ રહેતાં ખેડૂતોએ સારા ભાવની આશાએ બટાટાની વાવણી કરી છે. બટાટાના પાકને અનુકૂળ વાતાવરણ રહેતાં બટાટાનું ઉત્પાદન વધવાની સંભાવના છે. હાલમાં આવક ઘટતાં બટાટાના ભાવમાં તેજી અને આવક વધતાં મંદીના સંજોગો સર્જાય છે. ૧૫મી ફેબ્રુઆરી બાદ બજારમાં ભાવ સરેરાશ જળવાશે. જોકે, આ વર્ષે ગત વર્ષની જેમ ખેડૂતોને ઊંચા ભાવ મળે તેવી શક્યતા નહીંવત્ છે. ખેડૂતોએ કરેલા ખર્ચ સામે ભાવ મણે દોઢસો રૃપિયા સુધી જળવાશે તો ખેડૂતોનો ખર્ચ અને નફો જળવાશે. જો ભાવ ઘટયા તો ખેડૂતોએ બહુ મોટી નુક્સાની સહન કરવી પડશે તેમ કોલ્ડ સ્ટોરેજ એસો.ના પ્રમુખ ગણપતભાઇ કચ્છવાએ જણાવ્યું હતું.

માર્કેટ સ્થિતિને ધ્યાને રાખી બટાટાનું વેચાણ કરવું : એનએચઆરડીએફ : નેશનલ ર્હોિટકલ્ચર રિસર્ચ એન્ડ ડેવલોપમેન્ટ ફાઉન્ડેશનના ડાયરેક્ટર ડો. આર.પી ગુપ્તાએ 'એગ્રો સંદેશ' ને જણાવ્યું હતું કે, દેશમાં આ વર્ષે વાતાવરણ સારું રહેતા બટાટાનું ઉત્પાદન અને હેક્ટર દીઠ ઉત્પાદકતા સારી એવી રહેવાના અંદાજો છે. દેશમાં ૪૨૦ લાખ ટનની આસપાસ બટાટાનું ઉત્પાદન થવાના અંદાજો છે. ખાસ કરીને બિહાર, પશ્ચિમ બંગાળ અને ઉત્તરપ્રદેશમાં બટાટાની સ્થિતિ સારી એવી છે અને અહીં કેટલાક વિસ્તારોમાં કાપણીકાર્ય પણ આરંભી દેવાયું છે. આ રાજ્યો સહિત અન્ય રાજ્યના ખેડૂતોએ કાપણી કરીને અને માર્કેટની સ્થિતિને ધ્યાને રાખીને બટાટાનું વેચાણ કરવું હિતાવહ છે. પરંતુ જો ખેડૂતોને ભાવમાં ખોટ જઈ રહી છે તેવું જણાય તો ખેડૂતોએ બટાટાનો પૂર્ણ વિકાસ થઈ જાય તો તેનો સંગ્રહ કરવો જોઈએ અને માર્કેટની સ્થિતિ અનુસાર કાપણીકાર્ય આરંભીને વેચાણ કરવું જોઈએ.

ગુજરાતમાં  બટાટાનું વર્ષવાર ઉત્પાદન

વર્ષ                    વાવેતર                ઉત્પાદન              ઉત્પાદકતા          

૨૦૦૮-૦૯         ૫૭                    ૧૪.૪૮              ૨૫.૪૨

૨૦૦૯-૧૦         ૬૦                    ૧૬.૫૭              ૨૭.૫૭

૨૦૧૦ -૧૧        ૬૫                    ૧૮.૮૧              ૨૮.૮૨

૨૦૧૧-૧૨         ૮૦.૭૦              ૨૩.૯૫              ૨૯.૬૮

૨૦૧૨-૧૩         ૮૧.૨૭              ૨૪.૯૯              ૩૦.૭૬

૨૦૧૩-૧૪         ૭૫.૦૦              ૧૭.૪૮              ૨૩.૩૦

(વાવેતર હજાર હેક્ટરમાં, ઉત્પાદન લાખ ટનમાં અને ઉત્પાદકતા ટનમાં છે.)

દેશમાંથી બટાટાની નિકાસના આંક

વર્ષ                    નિકાસ/ટન              કિંમત

૨૦૦૯-૧૦         ૬૬,૧૫૬             ૫૫.૦૦

૨૦૧૦-૧૧         ૧,૫૮,૬૮૪         ૧૨૭.૧૮

૨૦૧૧-૧૨         ૧,૭૧,૩૧૫         ૧૧૪.૭૬

૨૦૧૨-૧૩         ૧,૧૪,૨૪૬         ૧૦૮.૫૩

૨૦૧૩-૧૪         ૧,૩૦,૮૬૦         ૧૫૩.૭૧

(નિકાસના આંક ટનમાં છે જ્યારે કિંમત કરોડ રૃપિયામાં છે.) 

કપાસના ભાવમાં સરકાર સહાય કરશે તેવી ખેડૂતોને હજુ પણ આશા : સંગ્રહ માથે પડશે

ગુજરાતમાં કપાસની હવે આવક વધવાની સંભાવના : ભાવ વધવાની નહીંવત્ શક્યતાથી ખેડૂતોને સંગ્રહ માથેે પડશે  : ડિસેમ્બરના અંત સુધીમાં ૩૮.૪૬ લાખ ગાંસડી કપાસ બજારમાં આવ્યો :  સીસીઆઇ ભાવમાં ઘટાડો અટકાવવા માર્ચ સુધી ૬૦ લાખ ગાંસડી કપાસની ખરીદી કરશે :  દેશમાંથી રૃની ૯૦ લાખ ગાંસડી નિકાસ થવાની સંભાવના :  દેશમાં આ વર્ષે પણ મીલોની માંગ ૨૭૫ લાખ ગાંસડી રહેવાની સંભાવના  : આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગણામાં કપાસના ભાવ ટેકાના ભાવથી પણ નીચા ચાલતાં હોવાથી ખેડૂતો માટે સીસીઆઇ જ એકમાત્ર આધાર : સીસીઆઇએ સૌથી વધુ કપાસની ખરીદી ૨૭ લાખ ગાંસડી આંધ્ર અને તેલંગણામાંથી કરી : ગુજરાતમાં સીસીઆઇનાં ૬૫ સેન્ટરોમાંથી ૧૫ સેન્ટરો પર કપાસની નહીંવત્ આવકનો સ્ત્રોત : ગુજરાતમાંથી માત્ર ૨.૨૫ લાખ ગાંસડીની ખરીદી થઈ શકી :  ઉત્તરાયણ પૂરી થતા કપાસની આવક વધે તેવી સંભાવના  : સીસીઆઇ પણ ૪૩ લાખ ગાંસડી કપાસ બજારમાં ઠાલવે તેવી શક્યતા : ચીનની કોટનનીતિમાં ફેરફારથી નિકાસ માંગ ઓછી હોવાથી ભાવ નહીં ઊંચકાય તેવો અંદાજ

કપાસના રેકોર્ડબ્રેક વાવેતર અને ઉત્પાદન બાદ ભાવ ન મળતા હોવાના મામલે ગુજરાતના ખેડૂતોએ આંદોલનનો માર્ગ અપનાવ્યો હતો. આજે પણ કપાસના ભાવનો કકળાટ રાજ્યમાં ચાલુ છે. ગુજરાતમાં કપાસના ભાવ ટેકાના ભાવની આસપાસ ચાલી રહ્યા હોવાથી ખેડૂતો ભાવ ઊંચકાશે તેવી આશાએ કપાસનો સંગ્રહ કરીને બેઠા છે. દેશમાં ૧૧મી જાન્યુઆરી સુધીમાં ૧૬૮ લાખ કપાસની ગાંસડીનો માલ બજારમાં આવ્યો છે. ગુજરાતમાં ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરના અંત સુધીમાં ૪૬.૧૯ લાખ ગાંસડી કપાસ બજારમાં આવવાની સામે આ સીઝનમાં ૩૮.૪૬ લાખ ગાંસડી કપાસ જ બજારમાં આવ્યો છે. એટલે કે ખેડૂતોએ સારા ભાવની આશાએ કપાસનો સ્ટોક કર્યો છે. જોકે, વિશ્વબજારમાં ઓછી માંગથી કપાસના ભાવ ઊંચકાય તેવી શક્યતા નહીંવત્ હોવાથી હવે ખેડૂતો ઉત્તરાયણ પૂરી થતાં બજારમાં માલ ઠાલવે તેવી સંભાવના છે. જેમાં ખેડૂતોને સંગ્રહ માથે પડે તેવી સંભાવના છે.          

દે શ માટે ગૌરવ લેવા જેવી બાબત ખેડૂતોને રડાવી રહી છે. કપાસમાં આ વર્ષે ભારત વિશ્વમાં સૌથી વધુ ઉત્પાદન કરતો દેશ બની જશે, પરંતુ ઓછી નિકાસ માંગ અને વધુ ઉત્પાદનથી ઓછા ભાવથી ખેડૂતો બૂમરાણો પાડી રહ્યા છે. આમ, કપાસનું વધુ ઉત્પાદન ખેડૂતો માટે મુસીબતનું કારણ બની ગયું છે. ગુજરાતમાં તો ખેડૂતો રસ્તા પર ઊતરી કપાસના મણે રૃ.૧૨૦૦થી ૧૫૦૦ના ભાવની માંગણી કરી રહ્યા છે. હાલમાં બજાર ટેકાના ભાવની આસપાસ ચાલી રહ્યું હોવાથી સીસીઆઇ દ્વારા કપાસની ખરીદી શરૃ કરાઇ હતી. આમ છતાં ૧૨૫ લાખ ગાંસડી ઉત્પાદન સામે ૨.૨૫ લાખ ગાંસડીની ખરીદી કરાઈ છે. રાજ્યમાં હાલમાં ખેડૂતો કપાસનો સ્ટોક કરીને બેઠા હોવાથી ઉત્તરાયણ બાદ કપાસનું બજાર વધુ ઘટે તેવી સંભાવના છે.  કપાસના ભાવ વધે તેવી નહીંવત્ શક્યતાથી સ્ટોક કરનાર ખેડૂતોની સારા ભાવની આશા આ વર્ષે પૂરી થાય તેવાં કોઈ એંધાણ નથી. સીસીઆઈની ૪૩ લાખ ગાંસડી રૃની ખરીદીઃ કપાસના ઘટતા જતા ભાવને પગલે કોટન કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા દ્વારા એમએસપીથી ઓક્ટોબર ૨૦૧૪થી રૃની ખરીદી શરૃ કરાઇ હતી. જેમાં અત્યાર સુધીમાં ૪૩ લાખ ગાંસડી રૃની ખરીદી કરાઈ ચૂકી છે. સીસીઆઇના આંક અનુસાર સૌથી વધુ રૃની ખરીદી આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગણાથી કરાઇ રહી છે. આમ છતાં હજુ પણ રૃના ભાવ ટેકાના ભાવથી પણ નીચા છે. સીસીઆઇ દ્વારા આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગણામાંથી કપાસની લગભગ ૨૭ લાખ ગાંસડીની ખરીદી કરાઇ છે. મહારાષ્ટ્રમાંથી ૭ લાખ ગાંસડી, ગુજરાતમાંથી ૨.૨૦ લાખ ગાંસડી જ્યારે પંજાબ, હરિયાણા અને રાજસ્થાનમાંથી ૨ લાખ ગાંસડી રૃની ખરીદી કરાઇ છે. અમેરિકા સ્થિત ઇન્ટરનેશનલ એડવાઇઝરી કમિટીના અંદાજ અનુસાર ચીનની કમજોર આયાત અને વિશ્વમાં રૃના રેકોર્ડબ્રેક ઉત્પાદનથી રૃના ભાવ ટેકાના ભાવથી નીચા ગયા છે અને ભાવ વધવાની સંભાવના નહીંવત્ છે. દેશમાં ધીમેધીમે કપાસનો વપરાશ ઘટી રહ્યો છે. ૨૦૧૪માં રૃનો વપરાશ ૪ ટકા ઘટયો હતો. ૨૦૧૪-૧૫ની આ સીઝનમાં ભારત ચીનને પછાડી રૃના ઉત્પાદનમાં પ્રથમ નંબરે આવે તેવી સંભાવના  પણ વ્યક્ત કરાઈ છે.

આંધ્ર અને તેલંગણામાં રૃના ભાવ ટેકાથી નીચા : સીસીઆઈ દ્વારા આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગણામાંથી ૨૭ લાખ ગાંસડી રૃની ખરીદી સામે ગુજરાતમાંથી માંડ ૨.૨૦ લાખ ગાંસડીની ખરીદી બાબતે ગુજરાત કોટન જિનિંગ એસો.ના દિલીપભાઇ પટેલે જણાવ્યું હતું કે, આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગણામાં કપાસના ભાવ ટેકાના ભાવથી પણ નીચા ચાલી રહ્યા છે. ખેડૂતો માટે સીસીઆઈ જ એકમાત્ર આધાર હોવાથી મોટાભાગના ખેડૂતો સીસીઆઇ દ્વારા જ કપાસનું વેચાણ કરે છે. ગુજરાતમાં સ્થિતિ ઊલટી છે. રાજ્યમાં ખેડૂતો નાછૂટકે જ સીસીઆઇના સેન્ટરમાં કપાસના વેચાણ માટે જાય છે. રાજ્યમાં જિનિંગ ફેક્ટરીઓ દ્વારા ઊંચા ભાવે બજારમાંથી કપાસની ખરીદી કરાતી હોવાથી ખેડૂતો સીસીઆઇમાં વેચાણ માટે જતા નથી. હાલમાં ખેડૂતો પ્રતિ મણે રૃ.૧૨૦૦ના ભાવ મેળવવા માટે આંદોલનો કરી રહ્યા છે. ગુજરાતમાં રૃના ભાવ ટેકાના ભાવની આસપાસ ચાલી રહ્યા છે. જ્યારે આંધ્ર અને તેલંગણાના ખેડૂતો માટે સરકાર દ્વારા રૃની ખરીદીના વિકલ્પ સિવાય બીજો કોઇ વિકલ્પ ન હોવાથી સીસીઆઇ પણ રૃની ખરીદી સાઉથમાંથી મોટાપાયે કરે છે.

સીસીઆઈ પણ કપાસ વેચવા બજારમાં આવશે :ઉત્તરાયણ બાદના સમયમાં વધુ આવક અને સીસીઆઇના વેચાણથી ભાવમાં વધુ કડાકો થાય તેવી સંભાવના છે. દેશમાં ૪૦૦ લાખ ગાંસડી રૃનું ઉત્પાદન થવાની સંભાવના વચ્ચે ૧૧મી જાન્યુઆરી સુધીમાં દેશમાં ૧૬૮ લાખ ગાંસડી બજારમાં આવી ગઇ છે. હવે ધીમે ધીમે બજારમાં કપાસની આવક વધશે. હાલમાં ઓછી નિકાસ માંગથી ભાવમાં વધારો થાય તેવી નહીંવત્ સંભાવના છે. આ વર્ષે રૃની નિકાસ ૯૦ લાખ ગાંસડી થવાની  સંભાવના છે. ખેડૂતોની આવક બજારમાં આવે તે સમયે જ સીસીઆઇ પણ ૪૩ લાખ ગાંસડી બજારમાં વેચવા કાઢે તેવી સંભાવનાથી ભાવમાં વધારો થાય તેવી સંભાવના નહીંવત્ છે. સીસીઆઇએ ઊંચા ભાવે ખેડૂતો પાસેથી રૃની ખરીદી કરી હોવાથી સીસીઆઇ પણ નુકસાન ન જાય તેવી ગણતરી માંડી રહી છે. જોકે, સીસીઆઇ દ્વારા ઇઓક્શનના આધારે રૃનું વેચાણ કરવા ટેકસટાઇલ મિનિસ્ટ્રી પાસે પરવાનગી માંગી છે. જે મંજૂર થઇ ગઇ હોવાની શક્યતાથી આગામી દિવસોમાં બજારમાં સીસીઆઇ પણ કપાસના વેચાણમાં ઝંપલાવે તેવી સંભાવના છે. દૃ

સીસીઆઈ માર્ચ સુધી ૬૦ લાખ ગાંસડી કપાસ ખરીદશે

દેશમાં હાલમાં ઓછા ભાવને પગલે રૃના ભાવમાં મંદીનો માહોલ ચાલી રહ્યો છે, પરંતુ ઉત્તરાયણ બાદના સમયગાળામાં હવે ધીમે ધીમે રૃની આવક વધે તેવી સંભાવના છે. ખાસ કરીને મધ્ય અને દક્ષિણ ભારતમાંથી રૃની આવક વધવાની સંભાવના છે. ખેડૂતો હાલમાં સારા ભાવની આશાએ કપાસનો સ્ટોક કરીને બેઠા છે. જે જાન્યુઆરી અને ફેબ્રુઆરી સુધી બજારમાં આવે તેવી સંભાવના છે. દેશમાં આ સીઝનમાં ૨૫ લાખ ગાંસડી કપાસની નિકાસ થઇ છે. આ નિકાસ ખાસ કરીને બાંગ્લાદેશ, પાકિસ્તાન અને વિયેતનામમાં થઇ છે. ઉત્તરાયણ બાદ સારા ભાવની આશાએ ખેડૂતોએ રૃનો સ્ટોક કરી રાખ્યો હોવાથી હવે ધીમેધીમે બજારમાં રૃની આવક વધશે. સીસીઆઇએ મહારાષ્ટ્રમાં કપાસની ખરીદી માટે ૬૭ સેન્ટરો ખોલ્યાં હતાં. જ્યારે મહાકોટ દ્વારા પણ ૧૦૦ સેન્ટરો ખોલી આઠ લાખ ક્વિન્ટલની ખરીદી કરાઇ છે. ખાનગી ખરીદદારો પણ મહારાષ્ટ્રમાંથી ૩૯ લાખ ક્વિન્ટલ રૃની ખરીદી કરી ચૂક્યા છે. મહારાષ્ટ્રમાં ૪૦૦ લાખ ક્વિન્ટલ રૃનું ઉત્પાદન થવાની શક્યતા છે. જેમાંથી અત્યારસુધીમાં ૨૫ ટકા રૃની ખરીદી થઇ છે. સીસીઆઇ દેશભરમાંથી માર્ચ સુધીમાં ૬૦ લાખ ગાંસડીની ખરીદી કરે તેવી સંભાવના છે. કપાસની ખરીદીમાં આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગણાનો હિસ્સો ૫૦ ટકા છે. ગુજરાતમાં કપાસના ભાવ ટેકાના ભાવની આસપાસ હોવાથી ખેડૂતો બૂમરાણો મચાવી રહ્યાં છે, પરંતુ સીસીઆઇનાં સેન્ટરો પર રૃના વેચાણ માટે જતા ન હોવાનું ચિત્ર ઉપસ્યું છે. રાજ્યમાં ૬૩ ખરીદ કેન્દ્રોમાંથી ૧૫માં તો કોઇ પ્રકારની કામગીરી થઇ જ રહી નથી. ગુજરાતમાં સંકર કપાસની સૌથી વધુ આવક થાય છે. આગામી દિવસોમાં પણ ટેકાના ભાવે ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રમાં નહીંવત્ ખરીદી થાય તેવી સંભાવના છે.

૯૦ લાખ ગાંસડી નિકાસ થશે

દેશમાં કપાસનો શરૃઆતનો સ્ટોક ૩૨ લાખ ગાંસડી છે અને ઉત્પાદન ૪૦૦ લાખ ગાંસડી થવાની સંભાવના છે. આ સિવાય દેશમાં સારી ક્વોલિટીના ૭ લાખ ગાંસડી રૃની આયાત થવાની સંભાવના છે. આમ, દેશમાં કુલ ૪૩૯ લાખ ગાંસડી રૃનો સ્ટોક થવાની સંભાવના છે. દેશમાં આ વર્ષે પણ મિલોની માંગ ૨૭૫ લાખ ગાંસડી રહેવાની સંભાવના છે.  જ્યારે સરેરાશ દેશમાં વપરાશ ૩૧૧ લાખ ગાંસડી રહેશે. જ્યારે કપાસની આવક ૪૩૯ લાખ ગાંસડી રહેશે. દેશમાં આ વર્ષે ઓછી નિકાસ માંગ છતાં ૯૦ લાખ ગાંસડી રૃની નિકાસ થવાની શક્યતા છે.

કપાસનું સરવૈયું

                          ૨૦૧૪-૧૫           ૨૦૧૩-૧૪

શરૃઆતનો સ્ટોક          3૨.૦૦              ૪૦.૦૦

ઉત્પાદન                  ૪૦૦.૦૦            ૩૯૮.૦૦

આયાત                    ૭.૦૦               ૧૦.૮૦

કુલ આવક               ૪૩૯.૦૦            ૪૪૮.૮૦

માંગ

મિલોની માંગ          ૨૭૫.૦૦             ૨૬૬.૦૦

નાની મિલોની માંગ    ૨૬.૦૦               ૨૪.૮૮

મિલો સિવાયની માંગ ૧૦.૦૦                ૮.૦૦

કુલ માંગ                ૩૧૧.૦૦            ૨૯૮.૮૮

નિકાસ                   ૯૦.૦૦             ૧૧૭.૯૨

અંતિમ સ્ટોક           ૩૮.૦૦              ૩૨.૦૦

નોંધ : સીસીઆઇના આંક લાખ ગાંસડીમાં છે.

કપાસનો વાવેતર વિસ્તાર અને ઉત્પાદન

રાજય                               ૨૦૧૪-૧૫                               ૨૦૧૩-૧૪

                      વાવેતર    ઉત્પાદન  ઉત્પાદકતા           વાવેતર    ઉત્પાદન  ઉત્પાદકતા

પંજાબ                ૪.૫૦    ૧૪.૦૦  ૫૨૯                   ૫.૦૫    ૨૧.૦૦  ૭૦૭

હરિયાણા             ૬.૩૯    ૨૫.૦૦  ૬૬૫                  ૫.૬૬    ૨૪.૦૦  ૭૨૧

રાજસ્થાન            ૪.૧૬    ૧૭.૦૦  ૬૯૫                  ૩.૦૩    ૧૪.૦૦  ૭૮૫

કુલ                    ૧૫.૦૫  ૫૬.૦૦  ૬૩૩                  ૧૩.૭૪  ૫૯.૦૦  ૭૩૦

ગુજરાત               ૩૦.૦૬  ૧૨૫.૦૦ ૭૦૭               ૨૬.૯૧  ૧૨૪.૦૦ ૭૮૩

મહારાષ્ટ્ર              ૪૧.૯૨  ૮૫.૦૦  ૩૪૫                 ૩૮.૭૨  ૮૪.૦૦  ૩૬૯

મધ્યપ્રદેશ              ૫.૭૯    ૧૮.૦૦  ૫૨૮               ૬.૨૧    ૧૯.૦૦  ૫૨૦

કુલ                     ૭૭.૭૭  ૨૨૮.૦૦ ૪૯૮              ૭૧.૮૪  ૨૨૭.૦૦ ૫૩૭

તેલંગણા               ૧૬.૫૧  ૫૦.૦૦  ૫૧૫                --          --          --

આંધ્રપ્રદેશ              ૭.૩૬    ૨૭.૦૦  ૬૨૪             ૨૨.૬૯  ૭૮.૦૦  ૫૮૪

કર્ણાટક                  ૭.૬૦    ૨૮.૦૦  ૬૨૬              ૫.૯૪    ૨૩.૦૦  ૬૫૮

તમિલનાડુ            ૦.૭૦    ૫.૦૦    ૧૨૧૪            ૧.૩૯    ૫.૦૦    ૬૧૨

કુલ                    ૩૨.૧૭  ૧૧૦.૦૦ ૫૮૧             ૩૦.૦૨  ૧૦૬.૦૦  ૬૦૦

ઓરિસ્સા            ૧.૨૫    ૪.૦૦    ૫૪૪               ૧.૩૪    ૪.૦૦    ૫૦૭

અન્ય                 ૦.૩૧    ૨.૦૦    ૧૦૯૭            ૦.૩૩    ૨.૦૦    ૧૦૩૦

કુલ               ૧૨૬.૫૫    ૪૦૦.૦૦  ૫૩૭          ૧૧૭.૨૭ ૩૯૮.૦૦ ૫૭૭

નોંધ : વાવેતર હેક્ટરમાં ઉત્પાદન લાખ ગાંસડીમાં અને ઉત્પાદકતા કિલોમાં છે.           

છેલ્લાં બે વર્ષની રૃની આવકના અંદાજ

                                           ૨૦૧૪-૧૫*                  ૨૦૧૩-૧૪

                                      આવકના અંદાજ                આવકના અંદાજ

ક્રમ        રાજ્ય               કુલ આવક            ૧૧-૧-૧૫          કુલ આવક            ૧૧-૧-૧૪

૧          પંજાબ                ૧૪.૦૦              ૮.૦૨              ૨૧.૦૦               ૬.૨૧

૨          હરિયાણા            ૨૫.૦૦             ૧૩.૪૧            ૨૩.૦૦                ૬.૦૬

૩          રાજસ્થાન            ૧૭.૦૦            ૧૧.૩૮            ૧૪.૦૦                ૩.૪૭

            કુલ (૧+૨+૩)      ૫૬.૦૦            ૩૨.૮૧             ૫૮.૦૦               ૧૫.૭૪

૪          ગુજરાત              ૧૨૫.૦૦           ૩૮.૪૬           ૧૨૦.૦૦             ૪૬.૧૯

૫          મહારાષ્ટ્ર             ૮૫.૦૦              ૨૮.૨૯            ૮૪.૦૦              ૩૦.૦૬

૬          મધ્યપ્રદેશ            ૧૮.૦૦             ૮.૫૫               ૧૯.૦૦               ૯.૨૦

            કુલ (૪+૫+૬)      ૨૨૮.૦૦            ૪૧.૦૪          ૨૨૩.૦૦            ૫૬.૪૭

૭          આંધ્રપ્રદેશ            ૫૦.૦૦             ૧૩.૨૪             ૭૬.૦૦            ૩૪.૦૨

૮          તેલંગણા             ૨૭.૦૦               ૩૩.૭૯               --                    --

૯          કર્ણાટક                ૨૮.૦૦             ૧૧.૪૩            ૨૨.૦૦              ૧૨.૪૫

૧૦        તમિલનાડુ            ૫.૦૦               ૦.૦૦               ૫.૦૦              ૦.૨૪

            કુલ (૭+૮+૯)      ૧૧૦.૦૦            ૫૮.૪૦           ૧૦૩.૦૦            ૪૬.૭૧

૧૧        ઓરિસ્સા            ૪.૦૦                ૦.૮૬                ૪.૦૦             ૧.૩૩

૧૨        અન્ય                 ૨.૦૦                ૦.૮૮               ૨.૦૦               ૧.૦૫

કુલ                               ૪૦૦.૦૦            ૧૬૮.૩૧            ૩૯૦.૦૦            ૧૬૨.૯૦

નોંધ : આવકના અંદાજો લાખ ગાંસડીમાં છે. સીસીઆઈના ૧૧ જાન્યુઆરીના રિપોર્ટને આધારે.                              

મગફળી : ખેડૂતોને ભાવમાં 'ફળી'

મગફળીના વાવેતર અને ઉત્પાદનમાં ઘટાડા બાદ સીંગદાણાની સારી નિકાસ માંગથી ભાવમાં રૃ.૨૦૦નો ઉછાળો : ભાવ મણે રૃ.૧૦૦૦એ પહોંચ્યા : ખેડૂતો પકડ જમાવી રાખશે તો ભાવ મણે રૃ.૧૨૦૦એ પહોંચે તેવી સંભાવના : ગત વર્ષની નુક્સાની સરભર કરવાનો ખેડૂતો પાસે મોકો આવ્યો  : ૫૦ ટકા માલ બજારમાં આવ્યો ઃ રાજ્યમાં ૧૧થી ૧૨ લાખ ટન મગફળીનું ખરીફમાં ઉત્પાદન થવાની સંભાવના :  મગફળીની આવકમાં ગત વર્ષની તુલનાએ ૪૦ ટકાનો ઘટાડો થયો  :  ૨૦૧૪-૧૫માં રવી વાવેતરનો આંક ૩.૯૭ લાખ હેક્ટરે પહોંચ્યો  : ઉનાળુ વાવેતર પણ વધે તેવી સંભાવના :  સીંગદાણાની માંગ વધતાં ભાવમાં ઉછાળો

મગફળીના ખેડૂતો માટે સારા દિવસો આવવાની સાથે ગત વર્ષની નુક્સાની પણ સરભર કરવાનો મોકો આવ્યો છે. સીંગદાણાની સારી નિકાસ માંગ અને ઓછા ઉત્પાદનને પગલે ભાવમાં એક પખવાડિયામાં મણે રૃ.૨૦૦નો ઉછાળો નોંધાયો છે. રાજ્યમાં ૧૧થી ૧૨ લાખ ટન એટલે કે ગત વર્ષથી અડધું ઉત્પાદન આવે તેવી સંભાવના છે. બજારમાં ૫થી ૬ લાખ ટનનો મગફળીનો સ્ટોક આવ્યો હોવા છતાં ખેડૂતોએ મગફળીના સ્ટોક પર પકડ જમાવવાની સાથે વિદેશમાં પણ સીંગદાણાની સારી નિકાસ માંગથી ભાવ મણે રૃ.૧૦૦૦એ પહોંચ્યા છે અને રૃ.૧૨૦૦એ પહોંચે તેવી સંભાવના છે. રાજ્યમાં મગફળીના ભાવ ઊંચકાતાં સીંગતેલના ભાવમાં પણ વધારો નોંધાયો છે. હવામાનની અનિયમિતતાને પગલે રાજ્યમાં સૌરાષ્ટ્ર સિવાયના જિલ્લાઓમાં મગફળીના ઉતારા ઓછા આવ્યા છે. મગફળીનું ખરીફમાં ૩૭.૨૫ લાખ હેક્ટરમાં વાવેતર થતાં ઉત્પાદન ૩૫ લાખ ટનની આસપાસ થવાની શક્યતા છે. દેશમાં મગફળીનું રવી વાવેતર સરેરાશ ૪ લાખ હેક્ટરની આસપાસ રહેવાનો અંદાજ છે. છેલ્લા પંદર દિવસમાં સીંગદાણામાં ટને રૃ.૧૦ હજારનો ઉછાળો આવ્યો છે

મ ગફળી વિશ્વનો અને ખાસ કરીને ભારતનો મહત્ત્વનો તેલીબિયાં પાક છે. ગુજરાતમાં સૌથી વધુ મગફળીની ખેતી થાય છે. સૌરાષ્ટ્રના ખેડૂતો માટે તો મગફળીની ખેતી આર્િથક જીવિકાનો મુખ્ય આધાર છે. ગત વર્ષે ૨૦૧૩-૧૪માં દેશમાં મગફળીનું વિક્રમજનક ઉત્પાદન થતાં મગફળીના ભાવોમાં ધરખમ ઘટાડો થઈને નવેમ્બર, ૨૦૧૩માં મણના રૃ.૭૦૦ જેટલા થયા હતા. ખેડૂતોએ નાછૂટકે પણ ઓછા ભાવે મગફળીનું વેચાણ કરી મગફળીમાં ખોટ ખાધી હતી. આથી ચાલુ વર્ષની ખરીફ ઋતુ દરમિયાન દેશમાં મગફળી હેઠળનો વિસ્તાર ઘટીને ૩૭.૨૫ લાખ હેક્ટર થયો છે, જે ગત વર્ષ ૪૩.૧૯ લાખ હેક્ટર હતો અને ઉત્પાદન પણ અંદાજે ૪૭ લાખ ટનની આસપાસ હતું. ચાલુ વર્ષે ૨૦૧૪-૧૫માં ગુજરાતમાં (જૂનાગઢને બાદ કરતાં) વરસાદ એક મહિનો મોડો એટલે કે જુલાઈ, ૨૦૧૪ના ત્રીજા અઠવાડિયાંમાં થયો હતો અને ઘણા જિલ્લાઓમાં ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્ર, કચ્છ અને મધ્ય ગુજરાતમાં ભેજની તીવ્ર ખેંચ રહી છે. ઉપરાંત ઓક્ટોબર, ૨૦૧૪માં તાપમાન ઊંચું રહેતા પાક પરિસ્થિતિ પર તેની માઠી અસર થઇ હતી.

ગત વર્ષે ગુજરાતમાં મગફળીનું વાવેતર ૧૬.૬૦ લાખ હેક્ટરમાં થયું હતું જે ઘટીને ચાલુ વર્ષે ૨૦૧૪-૧૫માં ૧૨.૨૫ લાખ હેક્ટરમાં થયાનો અંદાજ છે. જૂનાગઢ અને પોરબંદર જિલ્લાને બાદ કરતાં ઉત્પાદકતા ઘણી ઓછી રહેશે તેમજ રાજ્યમાં કુલ ઉત્પાદન ગત વર્ષે ૨૫ લાખ ટનની સામે આ વર્ષે લગભગ ૧૩થી ૧૪ લાખ ટનની આસપાસ રહેવાનો કોઈટ દ્વારા અંદાજ વ્યક્ત કરાયો છે. જો કે ઉતારા ઓછા રહ્યા હોવાનું પણ વેપારીસૂત્રો જણાવી રહ્યાં છે. ઉત્પાદન ગુજરાત રાજ્યના વપરાશ માટે પૂરતું છે તેમજ મગફળીના ભાવ જે ઓગસ્ટ ૨૦૧૪માં મણના રૃ.૭૦૦ જેટલા હતા તે વધીને નવેમ્બરમાં રૃ.૮૦૦ જેટલા થયા હતા. સરકારે ગત વર્ષ જેટલા જ આ વર્ષે લઘુતમ ટેકાના ભાવ મણના રૃ.૮૦૦ નક્કી કર્યા છે.

દેશમાં ચાલુ ખરીફ સીઝનમાં કુલ તેલીબિયાં પાકોનું વાવેતર ઘટીને ૧૭૮.૪૮ લાખ હેક્ટર થવાનો અંદાજ છે. જે ગત વર્ષે ૧૯૪.૯૧ લાખ હેક્ટર હતું અને તેલીબિયાંનું કુલ ઉત્પાદન ગત વર્ષ કરતાં અંદાજે ૧૫ ટકા જેટલું ઓછું રહેશે. વર્ષ ૨૦૧૪-૧૫માં ખાદ્યતેલની આયાત અંદાજે ૧૨૦ લાખ ટન જેટલી રહેવાની સંભાવના છે. જોકે, હાલમાં વિદેશમાં સીંગદાણાની સારી નિકાસ માંગથી મગફળીના ભાવમાં એક પખવાડિયામાં જ મણે રૃ.૨૦૦નો ઉછાળો આવ્યો છે અને ભાવ મણે રૃ.૧,૦૦૦એ પહોંચ્યા છે. જો દાણાબર મગફળીની માંગ વધી તો હજુ પણ ભાવમાં વધારો થવાની સંભાવના છે. ૨૦૧૫માં સીંગદાણાની નિકાસમાં વધારો નોંધાયો છે. એપ્રિલથી સપ્ટેમ્બર સુધીમાં સીંગદાણાની નિકાસ ૨.૨૦ લાખ ટન થઇ હતી. જે ગયા વર્ષે ૧.૬૦ લાખ ટન હતી. ૨૦૧૩-૧૪માં સીંગદાણાની ૫.૦૯ લાખ ટન અને ૨૦૧૨-૧૩માં ૫.૩૫ લાખ ટન નિકાસ થઇ હતી. સીંગદાણાની પશ્ચિમ એશિયાના દેશોમાં સારી માંગ હોવાથી આ વર્ષે દાણાની નિકાસ વધે તેવી સંભાવના છે. ૨૦૧૧-૧૨માં સૌથી વધુ સીંગદાણાની નિકાસ ૮.૩૨ લાખ ટન થઇ હતી. આ વર્ષે ઓછા ઉત્પાદન વચ્ચે માંગ સારી હોવાથી સીંગદાણાની નિકાસ સાડા પાંચ લાખ ટનની આસપાસ રહેવાની સંભાવના છે. ખેડૂતો મગફળીનો સ્ટોક કરી મે સુધી વેચાણ કરશે તો સારા ભાવ મેળવી શકશે.

રવી સીઝનમાં વાવેતરમાં વધારો :  મગફળીના સારા ભાવની અસર મગફળીના રવી વાવેતર પર પણ પડી છે. મગફળીના વાવેતરમાં ગત વર્ષની તુલનાએ વધારો થયો છે. ગત રવી સીઝનમાં મગફળીના ઓછા ભાવને પગલે ખેડૂતોએ રવી વાવેતર ટાળ્યું હતું. ગત વર્ષે ૧ જાન્યુઆરી સુધીમાં દેશમાં મગફળીનું વાવેતર ૩.૬૭ લાખ હેક્ટર અને ૨૦૧૨-૧૩માં ૪.૨૦ લાખ હેક્ટર હતું. જ્યારે ૨૦૧૪-૧૫માં વાવેતરનો આંક ૩.૯૭ લાખ હેક્ટરે પહોંચ્યો છે. છેલ્લા એક જ સપ્તાહમાં ૪૦ હજાર હેક્ટરમાં વાવેતર વધ્યું છે. રવી સીઝનમાં સૌથી વધુ વાવેતર દેશમાં તેલંગણામાં ૧.૨૫ લાખ હેક્ટરમાં થયું છે. રવી સીઝનમાં ગુજરાતના ખેડૂતો વાવેતર ટાળતા હોય છે. મગફળીના સારા ભાવ રહ્યા તો ઉનાળામાં ગુજરાતમાં થતું મગફળીનું વાવેતર ઊંચકાય તેવી સંભાવના છે. ઉનાળામાં પિયતની સુવિધા ધરાવતા ખેડૂતો મગફળીનું વાવેતર વધારે તેવી શક્યતા છે. રવી સીઝનમાં સરેરાશ વાવેતર વિસ્તાર ૮.૭૦ લાખ હેક્ટર છે. જેમાં હવે ધીમેધીમે ઘટાડો થતો જાય છે અને વાવેતર વિસ્તાર ઘટીને ૪ લાખ હેક્ટરની આસપાસ થઇ ગયો છે. એટલે કે ખેડૂતો છેલ્લાં પાંચ વર્ષમાં રવી વાવેતરમાં ઘટાડો કરતા ગયા છે.

સીંગતેલના ભાવ બે વર્ષમાં સૌથી વધુ :  હાલમાં સીંગતેલની પીક સીઝન ચાલી રહી છે, પરંતુ ઓછા ઉત્પાદન અને સીંગદાણાની પ્રબળ માંગને પગલે ગુજરાતમાં સીંગતેલના ભાવ બે વર્ષની ઊંચી સપાટીએ પહોંચ્યા છે. ખેડૂતોએ મગફળીમાં પકડ રાખતાં મગફળીના સ્ટોકનો અભાવ છે. જેથી ભાવમાં વધારો થઇ રહ્યો છે. હાલમાં ૧૫ કિલોના તેલના ડબાનો ભાવ રૃપિયા ૧૬૦૦થી ૧૬૫૦એ પહોંચ્યા છે. ડબામાં ડિસેમ્બર બાદ ભાવમાં ૧૬૦નો વધારો નોંધાયો છે. સીંગતેલના ઉત્પાદકોના અંદાજ અનુસાર તેલના ડબાનો ભાવ બે મહિનામાં રૃ.૧૮૦૦એ પહોંચે તેવી સંભાવના છે. હાલમાં ૨૫થી ૩૦ હજાર ગૂણી ( એક ગૂણી એટલે ૩૫ કિલો) બજારમાં આવક આવી રહી છે. જે ગત વર્ષ કરતાં ૪૦ ટકા ઓછી છે. સી ના અંદાજ અનુસાર દેેશમાં ૨૦૧૪-૧૫માં ૨.૪૦ લાખ ટન સીંગતેલનું ઉત્પાદન રહેશે. ગયા વર્ષે સીંગતેલનું ઉત્પાદન ૪.૧૦ લાખ ટન રહ્યું હતું, એટલે કે ૧.૭૦ લાખ ટનનો ઘટાડો નોંધાશે. મગફળીના અભાવે સપ્તાહમાં મિલો પણ ત્રણ દિવસ પિલાણ કરી રહી છે.  દૃ

ખરીફ મગફળીના ઉત્પાદનનો અંદાજ

રાજ્ય                             ૨૦૧૪-૧૫         ૨૦૧૩-૧૪

ગુજરાત                              ૧૪.૪૦              ૨૫

મહારાષ્ટ્ર                            ૧.૬૦                ૧.૭૫

તેલંગણા ્આંધ્રપ્રદેશ           ૩.૮૦                ૬.૦૦

તમિલનાડુ                        ૨.૦૦                ૧.૭૦

કર્ણાટક                             ૩.૧૦                ૩.૫૦

મધ્યપ્રદેશ છત્તીસગઢ           ૨.૦૦                ૧.૭૦

રાજસ્થાન                        ૬.૫૦                ૫.૨૦

પંજાબ, હરિયાણા, યુપી        ૦.૮૦                ૦.૮૦

ઓરિસ્સા                        ૧.૦૦                ૧.૦૦

અન્ય                              ૦.૫૦                ૦.૪૦

કુલ                                ૩૫.૭૦              ૪૭.૧૫

એેગ્રીકલ્ચર ક્ષેત્રનું વર્ષભરનું સરવૈયું

પાકોએ ઉત્પાદનના અને ભાવોએ તૂટવાના રેકોર્ડ તોડયા

વિદાય લેતા વર્ષ ૨૦૧૪માં દેશમાં અલનીનોની અસર હેઠળ ઓછા વરસાદ વચ્ચે પણ પાકોએ ઉત્પાદનના અને ભાવોએ તૂટવાના રેકોર્ડ તોડયા છે. ધાન્ય પાકોનું રેકોર્ડબ્રેક ૨૬૩૨ લાખ ટન, બાગાયતી પાકોનું ૨૮૦૭ લાખ ટન અને કઠોળનું ૧૮૦ લાખ ટન ઉત્પાદન થયું હતું. તો સામે કપાસ, મગફળી, શેરડી, ડુંગળી, કેરી, મરચાં અને ટામેટાંના ઓછા મળતા ભાવોની ભવાઈ વર્ષભર ગુંજતી રહી છે. ભાવો મેળવવા ખેડૂતોએ આંદોલનનો રાહ અપનાવવો પડયો છે, પરિણામે ખેડૂતો માટે આ વર્ષ 'કહીં ખુશી કહીં ગમ' જેવું સાબિત થયું છે. દેશમાં આ વર્ષે ખેડૂતો માટે સારી બાબતો એ પણ છે કે, ખેડૂતોને આઠ લાખ કરોડ રૃપિયાની ધિરાણ ક્રેડિટ મળવાની સાથે, સોઇલ હેલ્થકાર્ડ, સૂક્ષ્મ સિંચાઇ જેવી યોજનાનો દેશભરમાં અમલ થયો છે. રાજ્યમાં પણ ગ્રીનહાઉસ, ખેતઓજાર અને પ્લાસ્ટિક મલ્ચમાં એમ્પેનલની જોગવાઇઓ દાખલ કરાઇ છે. રાજ્યમાં કપાસના ભાવમાં ઉહાપોહ બાદ ખેડૂતો માટે સરકારે રૃ. ૧૧૦૦ કરોડનું પેકેજ જાહેર કર્યું છે.

published in Gujarat leading agriculture news paper Agro sandesh..